18 marca 2024
modyfikacja: 11.04.2024 14:39
Zasady używania języka inkluzywnego
Ważnym elementem budowania kultury równości jest wprowadzanie komunikacji opartej na języku inkluzywnym. Język ten to kod, który nikogo nie wyklucza i nie dyskryminuje. Oparty jest on na szacunku wobec wszystkich osób.
Odnośnie do płci język inkluzywny polega na:
- unikaniu stosowania stereotypów płci. Przykładem stereotypowych wyrażeń są takie sformułowania, jak Niech Pan nie histeryzuje jak baba lub Podjęła Pani wreszcie męską decyzję,
- stosowaniu feminatywów, czyli żeńskich form nazw zawodów i funkcji (np. lekarka, psycholożka). Używanie wyłącznie męskich form do określania zawodów i funkcji buduje przekonanie, że pewne przestrzenie społeczne są zarezerwowane wyłącznie dla mężczyzn,
- używaniu wobec osób takich form i zaimków, jakie są przez nie preferowane. Oznacza to stosowanie wobec kobiet form nazw zawodów i funkcji męskich (psycholog) lub żeńskich (psycholożka) w zależności od indywidualnych upodobań danej kobiety. Oznacza to także w komunikacji z osobami transpłciowymi używanie wskazanych przez nie jako preferowane zaimków, form gramatycznych i zwrotów grzecznościowych,
- w przypadku wątpliwości co do tego, jak zwracać się do danej osoby, najwłaściwsze jest bezpośrednie zapytanie o to,
- używaniu w zwracaniu się do wielu osób jednocześnie tzw. splittingu, polegającego na odnoszeniu się do obu płci (np. szanowne studentki i szanowni studenci). Ze względu na szacunek wobec osób niebinarnych wskazane jest także używanie zwrotów nieodnoszących się do płci (Szanowni Państwo; osoby studiujące).
Wyjaśnienia terminów użytych w powyższych zaleceniach oraz zestawienie form poprawnych w odniesieniu do płci i tożsamości płciowej (przykładowo: forma niepoprawna: homoseksualista; forma poprawna: osoba homoseksualna, gej, lesbijka) znajdują się w Słowniku terminów powiązanych z płcią.