21 maja obchodzimy Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej, a właściwie Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej dla Dialogu i Rozwoju, który został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w myśl Powszechnej Deklaracji o Różnorodności Kulturowej UNESCO z 2001 roku.

Rezolucja odnosi się do zasady „tolerancji i poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz promocji i ochrony praw człowieka, w tym prawa do rozwoju”.

Celem obchodów jest promocja kultury, różnorodności kulturowej, dziedzictwa kulturowego – zarówno materialnego, jak i niematerialnego.

Jednym z punktów zwrotnych w dyskusji nad różnorodnością kulturową była konferencja UNESCO w Sztokholmie w 1998 roku. Do stolicy Szwecji zjechały wówczas delegacje 145 państw, w tym Polski, aby zastanowić się nad miejscem polityki kulturalnej we współczesnym globalizującym się świecie. Opublikowany rok wcześniej raport Światowej Komisji Kultury i Rozwoju, zwany również Raportem de Cuellara, połączył kwestie rozwoju ekonomicznego z rozwojem kulturalnym twierdząc, że ten pierwszy nie jest możliwy bez drugiego. Tym samym nadał ton dalszej dyskusji. Nie bez znaczenia w przebiegu debaty była także, zakończona rok wcześniej, Światowa Dekada ONZ Rozwoju Kulturalnego.

Konferencja w Sztokholmie zaowocowała przyjęciem następujących założeń:

• polityka kulturalna stanowi podstawowy element polityki trwałego rozwoju,
• dialog kultur powinien być głównym celem polityki kulturalnej, a wolność słowa jest niezbędnym warunkiem tego dialogu,
• polityka kulturalna w XXI wieku powinna wybiegać w przyszłość, zajmując się nie tylko bieżącymi problemami, lecz także antycypacją przyszłych potrzeb,
• wejście do społeczeństwa informacyjnego i przyswojenie sobie technik informacyjnych przez każdego człowieka stanowi ważny aspekt wszelkiej polityki kulturalnej,
• polityka kulturalna powinna wspierać wszelkie formy twórczości,
• polityka kulturalna powinna mieć na celu poprawę integracji społecznej oraz poziomu życia wszystkich członków społeczeństwa,
• polityka kulturalna powinna respektować zasadę równości kobiet i mężczyzn,
• rząd i społeczeństwo powinny współdziałać w tworzeniu zasad i realizacji polityki kulturalnej zintegrowanej ze strategią rozwoju,
• w świecie współzależności należy tworzyć polityką kulturalną równolegle na różnych szczeblach - lokalnym, regionalnym, krajowym i globalnym,
• kraje powinny współdziałać w budowaniu świata, w którym międzykulturowa komunikacja, przekaz informacji i wzajemne zrozumienie będą stanowić regułę, i w którym różnorodność wartości kulturowych, wizji etycznych i zachowań będzie sprzyjać tworzeniu rzeczywistej kultury pokoju,
• polityka kulturalna powinna czuwać nad zapewnieniem rozszerzenia dostępu wszystkich grup społecznych do kultury, nad walką z odrzuceniem i marginalizacją oraz nad powstawaniem procesów sprzyjających demokracji w kulturze,
• polityka kulturalna powinna uznać zasadniczy wkład twórców w poprawę poziomu życia, umacnianie tożsamości oraz rozwój kulturalny społeczeństwa,
• każda polityka kulturalna powinna uwzględniać całość życia kulturalnego: twórczość, ochronę dziedzictwa i popularyzację.

Pierwsza konferencja międzyrządowa na temat polityk kulturalnych odbyła się w Wenecji w 1970 roku, kolejna, znana jako MEDIACULT II – w mieście Meksyk w 1982 roku. Przyjęty w Meksyku dokument końcowy mówi między innymi o kulturowym wymiarze i celu rozwoju.

Wieloletnie prace na temat polityk kulturalnych, prowadzone na szczeblu międzyrządowym z udziałem zainteresowanych organizacji międzynarodowych, doprowadziły do powstania wiążącego instrumentu normatywnego – Konwencji. Omówienie dokumentu, jako narzędzia polityki kulturalnej, autorstwa Sławomira Ratajskiego, zamieszczone zostało w Biuletynie Polskiego Komitetu do spraw UNESCO (2013) na s. 63-69.