W Deklaracji Zasad Tolerancji, przyjętej przez UNESCO w 1995 roku, państwa członkowskie zdefiniowały pojęcie tolerancji jako:

• respektowanie cudzych praw i cudzej własności,
• uznanie i akceptacja różnic indywidualnych,
• umiejętność słuchania, komunikowania się i rozumienia innych,
• docenianie rozmaitości kultur,
• otwarcie na cudze myśli i filozofię,
• ciekawość i nie odrzucanie nieznanego,
• uznanie, że nikt nie ma monopolu na prawdę.

Międzynarodowy Dzień Tolerancji, obchodzony 16 listopada, ma na celu zwrócenie uwagi na problem nietolerancji, nacjonalizmu, rasizmu oraz dyskryminacji. Szczególnie istotne jest promowanie postaw tolerancji w coraz bardziej zróżnicowanych kulturowo i etnicznie społeczeństwach, aby wspierać harmonijny rozwój i wzajemne zrozumienie.

Jednym z najczęściej obserwowalnych przejawów nietolerancji jest tzw. mowa nienawiści („hate speech”), negatywnie nacechowane wypowiedzi skierowane do określonej osoby lub grupy osób, ze względu na posiadane przez nie cechy.

Głównym przesłaniem Dnia Tolerancji jest przezwyciężenie ksenofobii, strachu przed osobami, które postrzegamy jako obce, oraz akceptacja różnorodności obecnej w społeczeństwie. W dzisiejszym świecie tolerancja nie jest już tylko obowiązkiem moralnym, ale koniecznością.

Piramida nienawiści

W latach pięćdziesiątych XX wieku amerykański psycholog Gordon Allport zaproponował pięciostopniowy model pokazujący eskalację negatywnych zjawisk wynikających z mowy nienawiści, znany jako „piramida nienawiści”. Model Allporta pokazuje, jak brak reakcji na werbalnie okazywaną w stosunku do określonych grup społecznych niechęć, może prowadzić do nasilania się negatywnych postaw, począwszy od izolowania i unikania osób przynależących do tych grup, na eksterminacji kończąc.

Znaczenie obchodów Dnia Tolerancji

Obchody Dnia Tolerancji mają na celu podnoszenie świadomości na temat zagrożeń wynikających z nietolerancji oraz opracowywanie praktycznych rozwiązań, które mogą pomóc rządom i instytucjom w walce z dyskryminacją. Szczególną uwagę zwraca się na edukację młodzieży, która będzie kształtować przyszłość społeczeństw opartych na wzajemnym szacunku i akceptacji różnorodności.

W ostatnim czasie rosnąca fala hejtu, zwłaszcza w mediach społecznościowych, dotyka młodzież, często prowadząc do poważnych konsekwencji emocjonalnych i społecznych. Niezbędne jest więc intensyfikowanie działań, które promują empatię, otwartość i dialog. Ważne jest, by reagować na każde słowo przemocy, bo brak reakcji często tylko wzmacnia siłę hejtu.

Jednocześnie reakcja nie może być kolejnym hejtem – zamiast odpowiadać agresją, warto podjąć spokojną rozmowę, okazać zrozumienie i wskazać na szkodliwość takich zachowań.

Zmiana zaczyna się od nas – budujmy świat oparty na zrozumieniu, a nie uprzedzeniach!